به‌گزارش بیدار بورس،  جلسات میز صنعت سازمان بورس به‌منظور پر کردن خلا تعامل میان ارکان مختلف بازار سرمایه با مدیران ارشد شرکت‌های صنایع مختلف بورسی از اردیبهشت ۱۴۰۰ آغاز شد. جلساتی که از مهر ماه ۱۴۰۰، با ریاست مجید عشقی بر سازمان بورس و اوراق بهادار، جان دوباره‌ای گرفت چرا که اداره میز صنعت و رتبه‌بندی ناشران تاسیس شد.

به‌گفته امیر طایفه ابراهیمی، رئیس اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس برگزاری میز صنعت، فرصت مغتنمی است تا مسائل، مشکلات و چالش‌های موجود در صنایع از طریق بازوهای نظارتی و ارتباطی سازمان بورس در قالب لایحه بودجه، برنامه پنجم توسعه یا مکاتبات وزرایی همچون اقتصاد، نفت و صمت مطرح و تا برطرف شدن آن‌ها از قابلیت پیگیری و بررسی برخوردار شود.

اولین جلسات میز صنعت بیشتر به چیستی و چرایی این میز اختصاص یافته بود. هر چند که در اولین جلسه به صنعت پالایشی و در دومین جلسه به صنعت سیمان پرداخته شد. جلسات بعدی میز صنعت اما تخصصی‌تر و با جزئیات بیشتر بود.  جلسه سوم به صنعت برق پرداخته شد و بحث صادرات برق و قیمت‌گذاری دستوری به میان آمد.  چهارمین جلسه میز صنعت هم به صنعت بیمه اختصاص پیدا کرد. میز صنعت هر چه پیش‌ می‌رفت ساختار بهتری می‌گرفت تا با تبدیلش به یک اداره مستقل در دوره ریاست مجید عشقی، نظام‌مند شد.

** جلسه پنجم؛ صنعت خودرو:

طبق اطلاعات ارائه شده در میز صنعت مرداد ماه ۱۴۰۰، ایران با سرانه خودرو ۲۲۶ دستگاه در رتبه ۷۶ دنیا قراردارد که در صورت هدف‌گذاری رسیدن به سرانه اتحادیه اروپا نیازمند تولید ۳۰ میلیون خودرو است.

** جلسه ششم؛ صنعت پتروشیمی:

یکی از چالش‌های همیشگی صنعت پتروشیمی، فرمول محاسبه نرخ سوخت است. به‌گفته رئیس سازمان بورس در ششمین جلسه میز صنعت، فرمول محاسبه نرخ سوخت باید به نحوی اصلاح شود که فاصله قیمتی زیادی با کشورهای رقیب تولید کننده گاز وجود نداشته باشد. مجید عشقی تاکید کرده بود که به دنبال رانت برای هیچ صنعتی نیستیم اما در عین حال نمی‌توانیم شاهد آن باشیم که یک صنعت رقابتی با تصمیمات اشتباه از صحنه خارج شود.

** جلسه هفتم؛ صنعت محصولات شوینده، آرایشی و بهداشتی:

ظرفیت تولید مواد شوینده با حدود ۲۲۰ تولیدکننده برابر با ۴ میلیون تن است. میزان تولید حدود ۱٫۵ میلیون تن که بیشتر از میزان مصرف داخل است. حدود ۸۵ درصد از محصولات صنعت شوینده، آرایشی و بهداشتی در داخل کشور به فروش می‌رسد. بین ۳۰ تا ۴۰ درصد مواد میانی وارداتی است. ایران، هند و ترکیه قطب‌های تولید مواد شوینده و بهداشتی در منطقه هستند. ایران به لحاظ توان صادرات بعد از ترکیه رتبه دوم را در منطقه دارد. پیش‌بینی ظرفیت صادرات ۱٫۵ میلیارد دلاری، وجود یک بازار ۸۵ میلیون نفری در داخل و بازار ۲۷۰ میلیون نفری کشورهای همسایه سهم ایران در بازار جهانی از دیگر اطلاعات شفاف در این صنعت است.

ارزش بازار صنعت شوینده، آرایشی و بهداشتی در بورس حدود ۳ درصد ارزش بازار پتروشیمی است. تحریم‌های بین‌المللی، وارادات ۳۰-۴۰ درصدی مواد و اولیه، نوسانات نرخ ارز، قیمت‌گذاری نامناسب، تعداد بالای تولیدکنندگان و فروش با تخفیفات جهت تصاحب بازار داخلی، کاهش قدرت خرید خانوارهای ایرانی در سال‌های اخیر و تقسیم سود بالا از جمله چالش‌ها یا تهدیدهای این صنعت است.

** جلسه هشتم؛ صنعت تایر:

ظرفیت‌ اسمی‌ کارخانه‌های تایرسازی‌ در داخل‌ کشور حدود ۴۰۰ هزارتن است. تولید واقعی‌ اما حدودا ۲۸۰‌ تا ۳۱۰‌ هزار تن‌ در سال‌ است. نیاز کشور به‌ انواع‌ تایر حدود ۳۴۰ هزارتن‌ است که‌ این‌ کسری‌ از طریق‌ واردات جبران‌ می‌شود. پیش‌بینی می‌شود قیمت تایر تا سال ۲۰۲۴ روندی صعودی داشته و معادل ۲.۲ دلار آمریکا در هر کیلوگرم باشد. تایر بیست و هشتمین صنعت بورسی است که ۰.۲۳ درصد ارزش بازار را به خود اختصاص داده است.

قیمت‌گذاری دستوری، تحریم‌ها، نوسانات قیمت نفت، وادرات تایرهای کم کیفیت و ارزان خارجی با احتساب واردات با ارز ترجیحی، دستور منع صادرات تایر و از دست رفتن سهم بازار در کشورهای هدف، نرخ ارز، بهای حامل‌های انرژی و افت تولید ناشی از قطع برق از مهم‌ترین چالش‌های صنعت تایر در کشور است.

** جلسه نهم؛ صنعت پالایشی:

صنعت پالایش یکی از صنایع تاثیرگذار در سهام عدالت به حساب می‌آید و از اهمیت ویژه‌ای در بازار سرمایه برخوردار است. تامین منابع مالی لازم برای طرح‌های افزایش کیفیت و ظرفیت تولید فرآورده‌ها، روش قیمت‌گذاری خوراک و فرآورده‌های پالایشگاه‌ها، اصلاح روابط مالی شرکت‌های پالایشی و دولت، قوانین بودجه، مشکلات ارزی، هزینه تمدید کارت بازرگانی، هزینه سوخت مصرفی کوره‌های عملیاتی شرکت‌های پالایشی، عدم عرضه نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های شرکت‌های پالایشی در بورس انرژی از عمده مشکلات این صنعت است.

** جلسه دهم؛ صنعت دارو:

در دهمین میز صنعت مشخص شد که صنعت دارو با ۱۴۰ همت، یازدهمین صنعت در صنایع بورسی است و به طور کلی میان شاخص دارو و شاخص کل بورس همبستگی مثبتی دیده می‌شود. ۵۹ درصد شرکت‌های دارویی در بورس تهران و ۴۱ درصد آنها در فرابورس ایران پذیرفته شده‌اند و از نظر تعداد، ۲۹ شرکت دارویی در بورس تهران و ۲۰ شرکت دارویی در فرابورس تهران هستند.

نرخ ارز و نوسانات نرخ ارز حمایتی، قیمت‌گذاری دستوری، تحریم‌ها و عدم ارتباط با مجامع بین‌المللی، کاهش واردات دارو و مواد خام اولیه، عدم به‌روزرسانی تجهیزات، کاهش صادرات دارو و قاچاق معکوس، بحران نقدینگی، افزایش حد اعتباری وام‌ها و دشواری در ثبت دارو از چالش‌های این صنعت تلقی می‌شوند.

** جلسه یازدهم؛ صنعت فلزات اساسی:

صنعت فلزات اساسی در بازار سرمایه، دومین صنعت بزرگ است. شاخص کل و شاخص فلزات اساسی همبستگی و رشد تقریبا برابری دارند. فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و ذوب‌آهن، بزرگترین تولیدکنندگان ایران هستند. بیشترین صادرات کشور نیز مربوط به بلوم و بیلت است و بیشترین واردات به ورق سرد مربوط می‌شود. صنعت فلزات اساسی بیشترین مصرف برق و گاز را بین صنایع بورسی دارد.

بزرگترین تولیدکننده مس و آلومینیوم در دنیا، به‌ترتیب شیلی و چین است. بزرگ‌ترین واردکننده چین و بزرگ‌ترین صادرکننده شیلی است. استرالیا بیشترین میزان ذخیره سنگ آهن را دارد. ایران با ظرفیت ۳۸ میلیون تن، هفتمین ذخیره‌کننده مس به‌حساب می‌آید. بیشترین سهم صنایع از مصرف مس مربوط به صنعت ساختمان است. معدن سرچشمه، رتبه ۲۹ و مس سونگون رتبه ۷۶ در جهان را دارد.

** جلسه دوازدهم؛ صنعت بانکی:

بانک‌ها و موسسات اعتباری هفتمین صنعت بازار سرمایه از جهت ارزش بازار هستند. ارزش بازار این صنعت تا اواخر سال ۱۴۰۱، چیزی حدود ۳۷۹ همت بوده است. نسبت P/E بانک‌ها و موسسات اعتباری که یکی از روش‌های رایج ارزش‌گذاری سهام است در پاییز ۱۴۰۱، ۶.۱۶ ttm بوده است. مطابق آمارهای بانک مرکزی، حجم کل سپرده‌های سیستم بانکی کشور بالغ بر ۴۳۲۱ همت در پایان شهریور ماه سال ۱۴۰۱ بوده که سهم بانک‌های بورسی ۳۸۴۴ همت بوده است. این یعنی ۸۹ درصد از سپرده‌ها، ناترازی بانک‌ها، افزایش نرخ سود بین بانکی، اموال مازاد بانک‌ها، جهش معوقات تسهیلات ارزی، نسبت نامتوازن تسهیلات غیرجاری، بی‌نظمی در ساختار نظام ارزی و مداخلات بانک مرکزی و سهام خزانه از مهم‌ترین چالش‌هایی بود که کارشناسان و مقامات ارشد بانکی به آن اشاره کردند.

** جلسه سیزدهم؛ استخراج کانه‌های فلزی

بر اساس اطلاعات سال ۲۰۲۱، ایران با امکان استخراج ۲.۷ میلیارد تُن، دارای نهمین ذخایر سنگ آهن در دنیا است و استرالیا، برزیل و روسیه بیشترین ذخیره قابل استخراج سنگ آهن را دارند. همچنین چین، اوکراین، کانادا، هند و آمریکا به ترتیب در جایگاه چهارم تا هشتم جهان هستند. آمار خیره‌کننده کشورمان در حوزه سنگ آهن به موضوع روند رو به رشد تولید این محصول طی سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ بازمی‌گردد. تولید سنگ آهن ایران در سال ۲۰۱۷، از ۴۰ میلیون تن به ۷۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ رسیده است؛ این به معنی ۸۸ درصد افزایش در تولید سنگ آهن در ۶ سال گذشته است که در کشورهای دیگر جهان دیده نمی‌شود.

ضرورت نوسازی ناوگان صنعتی و اکتشافات عمیق معدنی در ایران، اهمیت رقابت‌پذیری بین‌المللی در صنعت فولاد، حذف چندنرخی بودن قیمت ارز و قیمت‌گذاری نامتوازن از مهم‌ترین محورهای سیزدهمین نشست میز صنعت سازمان بورس در بررسی صنعت «استخراج کانه‌های فلزی» بود.

** جلسه چهاردهم؛ صنعت متانول:

طبق آمار موجود منتشره توسط موسسه MMSA، در سال ۲۰۲۲، ظرفیت اسمی تولید متانول در جهان حدود ۱۶۶ میلیون تن است که تنها ۱۱۱ میلیون تن تولید عملی دارد. بنابراین در صورت افزایش تقاضا، با به راه‌اندازی ظرفیت اسمی متانول می‌توان افزایش قیمت آن را کنترل کرد.

تجارت جهانی متانول در سال ۲۰۲۲ در حدود ۳۳ میلیون تن بوده است که شرکت پتروشیمی زاگرس ۹ درصد از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است. بر اساس اطلاعات سایت جهانی گلوبال دیتا، روسیه، ایران و ایالات متحده از نظر افزایش ظرفیت متانول در سطح جهان تا سال ۲۰۳۰ پیشتاز خواهند بود. گلوبال دیتا می‌گوید که این سه کشور با هم تقریباً ۵۹ درصد از کل ظرفیت افزایش متانول جهانی را به خود اختصاص خواهند داد.

قیمت‌گذاری دستوری خوراک گاز طبیعی، متغیر بودن نرخ یوتیلیتی و تعیین آن توسط شورای رقابت، تفاوت نرخ ارز آزاد و نیمایی، کامل نبودن زنجیره ارزش متانول و هزینه‌های بالای حمل و نقل از مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلات این صنعت است.